Fot. Luisella Planeta Leoni / Pixabay
Witaminy są niezbędnymi elementami w posiłkach zarówno dla ludzi jak i dla zwierząt. Bilans posiłku powinien za każdym razem odpowiadać potrzebom naszych pupilów, to też powinniśmy pilnować jaką karmę nasz kot je. Najlepiej oczywiście karmić naturalnie, z suplementami, lecz nie wszyscy mogą sobie na to pozwolić. Niemniej warto patrzeć na skład, gdyż nie wszystkie karmy gotowe są pełno wartościowe. Niektóre z nich są tylko częściowo dosuplementowane, inne są traktowane jako dodatek do posiłku. Dlatego w artykule tym skupimy się na tym za co odpowiada konkretna witamina oraz jakie mogą być skutki awitaminozy czy hiperwitaminozy. Zapraszam do lektury!
Awitaminoza jest schorzeniem, które mówi o częściowym niedoborze wielu lub jednej z witamin, które są potrzebne w organizmie. Niedobory różnych witamin powodują wielorakie schorzenia, które w przypadku dłuższego braku przechodzą w stan przewlekły. Jednym z najbardziej powszechnych objawów niedoboru witamin jest zakłócenie prawidłowej przemiany materii oraz objawy neurologiczne. Przeciwieństwem awitaminozy jest hiperwitaminoza spowodowana nadmiarem witamin w organizmie. Przy suplementach w diecie kociej (czy nawet ludzkiej) nie bez powodu napisane jest, że należy przestrzegać zaleceń producenta lub skontaktować się (w tym przypadku) z weterynarzem w celu ustalenia czy organizmowi jest potrzebna podwójna dawka witamin.
Suplementowanie w codziennym żywieniu naszych milusińskich jest bardzo ważne. Jak już wcześniej wspomniano, pozwala to na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Poniższy spis pozwoli Wam zapoznać się z głównymi funkcjami poszczególnych, które są zawarte w pełnowartościowych karmach oraz gotowych suplementach.
- Witamina A
Rola w organizmie: Jest dobrze rozpuszczalna w tłuszczach. W diecie kociej nie jest aż tak niezbędna, jednak zaleca się by występowała w małych ilościach. Wpływa na kondycję skóry właściwej, pazurów i naskórka. Do najbogatszych naturalnych źródeł witaminy A należą: tran rybi, wątroba i podroby.Skutki uboczne niedoborów i nadmiaru: Niedobory w organizmie powodują pogorszenie się kondycji skóry – występuje znaczne łuszczenie się naskórka, suchość czy znaczne łamanie się pazurów. Niedobór może powodować również występowanie łupieżu. Niedobór może również wywołać zapalenie i suchość spojówek W żywieniu kotów można raz w tygodniu podawać podroby, które są bogatym źródłem żelaza i właśnie witaminy A. Niemniej nie zaleca się podawać podrobów w mieszance barfnej w stosunku nie większym niż 30% na całość. - Witamina B
Rola w organizmie: Jedna z liczniejszych grup witamin, które w głównej mierze odpowiadają za prawidłowy metabolizm w organizmie. Łatwo rozpuszczalne w wodzie. Wszystkie witaminy z tej grupy są ważnymi związkami, które uczestniczą w procesach związanych z prawidłowym funkcjonowaniem procesów neurologicznych i układu nerwowego.Witamina B1 – jest nazywana także tiaminą. Odpowiada za „oddychanie tkankowe” i prawidłowe dostarczanie tlenu do poszczególnych komórek ciała. Przyśpiesza gojenie ran i uśmierza ból.Witamina B2 – jedna z ważniejszych witamin biorących udział w procesach utleniania, współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, dróg oddechowych, śluzówki przewodu pokarmowego, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry, uczestniczy w przemianach aminokwasów i lipidów.Witamina B3 – Współdziała w syntezie i rozkładzie węglowodanów, kwasów tłuszczowych i aminokwasów, w przemianach metabolicznych mających na celu uwalnianie energii, uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków.
Witamina B4 – znana również jako adenina. Jeden z głównych składników ścian komórkowych oraz związek, który bierze udział w przewodnictwie nerwowym.
Witamina B5 – niezbędna w prawidłowym metabolizmie białek, cukrów i tłuszczów oraz do syntezy niektórych hormonów, przyspiesza gojenie ran, warunkuje prawidłowy przebieg procesu uwalniania energii, zapobiega przemęczeniu i usprawnia układ sercowo-naczyniowy, nerwowy i pokarmowy, bierze udział w wytwarzaniu tłuszczów.
Witamina B6 – bierze udział w przemianie aminokwasów, ułatwia ich rozkład, przemianę tłuszczów i węglowodanów, umożliwia magazynowanie energii, uczestniczy w tworzeniu enzymów, hormonów czy hemoglobiny.
Witamina B9, B10 – znana również jako kwas foliowy. Reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek, wpływa dodatnio na układ nerwowy i mózg. Uchodzi za jeden z ważniejszych związków organicznych, który bierze udział w rozwoju płodu.
Witamina B12 – Uczestniczy w przemianach węglowodanów, białek, tłuszczów. Ponadto uczestniczy także w wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi, przeciwdziała niedokrwistości, umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w komórkach.
Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: Niektóre witaminy z tej grupy w nadmiarze mogą być neurotoksyczne, jednak przedawkowanie ich jest bardzo trudne, ze względu na to, iż są metabolizowane na bieżące potrzeby w organizmie. Jednymi z poważniejszych skutków niedoboru witamin z grupy B mogą być zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego czy zaburzenia widzenia. W przypadku wystąpienia ewentualnego niedoboru może wystąpić problem z przepuszczalnością związków mineralnych i innych witamin z przewodu pokarmowego. W za dużych dawkach może jednak powodować świąd, zaczerwienienie, suchość skóry, miejscowe zapalenie utrzymujące się przez krótki czas. Nadmiar witaminy z tej grupy może również powodować biegunki.
- Witamina C
Rola w organizmie: Znana jest także jako kwas askorbinowy. Witamina ta nie jest niezbędna w diecie kotów, gdyż ich organizm sam ją wytwarza, podobnie jak witaminę D. W sytuacjach wyjątkowych może być jednak zastosowana jako związek poprawiający odporność naszego pupila.Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: Witamina ta nie jest toksyczna dla organizmu w nadmiarze, może jednak powodować biegunkę, a przy radykalnym zmniejszeniu dawki, po dłuższym przyjmowaniu, może spowodować znaczny spadek odporności. Ze względu na dużą kwasowość nie zaleca się podawania kotom tego związku w dużej ilości, ze względu na możliwość doprowadzenia do wystąpienia nadkwasoty moczu czy kamieni nerkowych przy dłuższym podawaniu. - Witamina D
Rola w organizmie: Jest to jedna z niewielu witamin, którą organizm pozyskuje „sam z siebie”. Witamina ta pobudza pobudza wchłanianie fosforu i wapnia, które mają znaczący wpływ na wzrost i kondycję kości oraz zapobiega nadmiernemu wydalaniu pierwiastków i mikroelementów razem z moczem. Tak jak przy pozostałych witaminach ma ona znaczący wpływ na układ nerwowy. Ponadto pomaga łagodzić stan zapalny skóry, reguluje wydzielanie insuliny.Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: Objawy nadmiaru tej witaminy to znaczne zwapnienie tkanek miękkich, płuc, nerek i żołądka. W skrajnych ilościach może dojść nawet do śmierci. - Witamina E
Rola w organizmie: Witamina E jest głównym antyoksydantem który chroni komórki przed utleniaczami. Bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek. Wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem.Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: Awitaminoza tej może powodować: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku czy niedokrwistość. W przypadku nadmiaru może wystąpić zmęczenie, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia. - Witamina H
Rola w organizmie: Związek ten jest również znany jako biotyna. Jest to enzym niezbędny w wielu reakcjach biochemicznych, które znacznie wpływają na funkcjonowanie organizmu. Wspomaga przemianę dwutlenku węgla oraz wpływa na prawidłową pracę tarczycy.Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: Objawami niedoboru biotyny są zmiany skórne – wysypki, stany zapalne, a także wypadanie sierści. Nie stwierdzono skutków ubocznych nadmiaru biotyny. - Witamina K
Rola w organizmie: Jedna z witamin, którą koty pozyskują z syntezy bakteryjnej w jelitach. Do niedoborów dochodzi więc bardzo rzadko. Wpływa ona na krzepliwość krwi oraz na przyswajanie wapnia. Głównym źródłem tej witaminy (dla kotów) są surowe żółtka.
Skutki uboczne niedoborów / nadmiaru: W przypadku niedoboru mogą wystąpić problemy w przyswajaniu minerałów przez kości oraz nasz podopieczny może być narażony na wystąpienie krwawień zewnętrznych i wewnętrznych. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do uszkodzenia tkanki mózgowej.